پولیپ دهانه رحم معمولا بر روی کانال دهانه رحم، مسیری که رحم را به واژن متصل می‌کند، رشد می‌کند. دهانه رحم به عنوان مسیر عبور اسپرم برای بارور کردن تخمک عمل می‌کند که می‌توان منجر به بارداری شود و همچنین از ورود میکروب‌ها و باکتری به درون رحم جلوگیری می‌کند.
پولیپ‌ها ساختارهای شکننده ای هستند و رنگی مایل به قرمز، ارغوانی یا خاکستری دارند و این برجستگی ها بسته به عروق ضایعه می‌تواند اغلب به شکل انگشت، اشک یا لوبولار، پیاز یا ساقه نازک با ابعادی بین چند میلی متر تا چند سانتی متر رشد کند. از نظر بافت شناسی نیز پولیپ های دهانه رحم علاوه بر سلول‌های استرومایی، بافت همبند عروقی را نشان می‌دهند که توسط تکثیر پاپیلاری سلول ها پوشیده شده اند و این سلول ها از اپیتلیوم ستونی یا سنگفرشی تشکیل شده‌اند.
پولیپ دهانه رحم از هیپرپلازی اپیتلیال غدد ( افزایش تعداد سلول ها در بافت در حالی که شکل میکروسکوپی سلول طبیعی بوده اما تکثیر بیش از حد نیاز است) ناشی می‌شود در حالی که نوک پولیپ معمولا متاپلازی ( تغییر ماهیت سلول ها از یک نوع بافت پوششی به نوع دیگری از بافت پوششی) سنگفرشی است. این بیماری اغلب در زنان بالای 20 سال که بیش از یک فرزند به دنیا آورده اند شایع است، همچنین در دوران بارداری نیز شایع است که ممکن است به دلیل افزایش هورمون استروژن رخ دهد.
پولیپ دهانه رحم چه علائمی دارد؟
معمولا این نوع پولیپ‌های دهانه رحم خوش خیم هستند، و اکثر سرطان‌های دهانه رحم معمولا به دلیل ویروس پاپیلوما HPV که عامل ایجاد زگیل تناسلی است رخ می‌دهد، اما از آن جایی که به دلیل رشد غیر طبیعی سلول ها ایجاد می شوند در نهایت می توانند بدخیم یا سرطانی شوند. از هر سه زنی که پولیپ دهانه رحم دارند دو نفر علائمی ندارند و با استفاده از تست پاپ اسمیر قابل تشخیص است، همچنین با نمونه برداری و بیوپسی، بررسی می کنند که آیا پولیپ سرطانی است یا خیر.
وجود پولیپ ممکن است با علائمی همراه باشد از جمله:
- داشتن خون ریزی بعد از رابطه جنسی
- خون ریزی بعد از یائسگی
- خون ریزی در فواصل بین پریودها
- داشتن ترشحات واژن ناشی از عفونت
علت پولیپ رحم چیست؟
به گفته پزشکان علت پولیپ سرویکس ممکن است به مواردی همچون عفونت های دهانه رحم، التهاب مزمن، پاسخ غیر طبیعی به هورمون استروژن، گرفتگی عروق خونی نزدیک دهانه رحم مرتبط باشد. سطح بالای استروژن نیز یکی از عوامل زمینه ساز ایجاد پولیپ در دهانه رحم است. سطح استروژن همیشه در طول زندگی زنان در حال نوسان است برای مثال در دوران بارداری و در ماه های منتهی به یائسگی به بالاترین میزان خود می‌رسد.
التهاب دهانه رحم نیز خود علل مختلفی از جمله عفونت باکتریایی، عفونت HPV، عفونت های قارچی، بارداری، سقط جنین و تغییرات هورمونی می‌تواند داشته باشد. اما پولیپ های دهانه رحم در دو نوع اکتوسرویکال و اندوسرویکال وجود دارد. تفاوت این دو پولیپ در این است که پولیپ های اکتوسرویکال از لایه سطحی بیرونی سلول های روی دهانه رحم به وجود می آیند اما پولیپ های اندوسرویکال از غدد دهانه رحم منشا می گیرند و احتمال اینکه زنان در دوران پیش از یائسگی به پولیپ اندوسرویکال مبتلا شوند بیشتر است.
درمان پولیپ دهانه رحم
درمان این بیماری بسته به نوع پولیپ و محل آن متفاوت است. برخی از اوقات پولیپ های دهانه رحم، خود به خود از دهانه رحم جدا می شوند که می‌تواند در زمان قاعدگی و یا در حین مقاربت رخ دهد. اما پزشکان به طور معمول پولیپ های دهانه رحم را خارج نمی کنند مگر آنکه علائمی ایجاد کند در این صورت با استفاده از روش های مختلفی مانند رشته یا حلقه و بستن آن به دور پایه پولیپ، آن را خارج می کنند. همچنین از روش های تخریب پایه پولیپ مانند: نیتروژن مایع، فرسایش با الکتروکوتر که شامل استفاده از یک سوزن گرم شده الکتریکی است و لیزر نیز استفاده می شود.
توجه داشته باشید که در حین برداشتن پولیپ رحم داشتن یک درد مختصر و گرفتگی های خفیف تا چند ساعت پس از عمل طبیعی است؛ لکه بینی خون از واژن نیز ممکن است یک الی دو روز بعد از برداشتن ادامه داشته باشد. در صورتی که اندازه پولیپ بزرگ باشد و ناحیه بیشتری را درگیر کرده باشد نیاز است که عمل جراحی برداشتن پولیپ در بیمارستان انجام شود. امکان عود آن پس از برداشتن پولیپ نیز بسیار کم است، اما برای پیشگیری از ابتلای مجدد و بهبودی در مراحل اولیه توصیه می‌کنیم حتما معاینات منظم لگن را در برنامه خود قرار دهید.
از آن جایی که برخی از عفونت ها نیز می تواند زمینه ساز ابتلا به پولیپ دهانه رحم باشد برای پیشگیری از آن توصیه می کنیم لباس زیر نخی بپوشید تا از ایجاد محیط گرم، مرطوب و مناسب برای باکتری ها جلوگیری شود و جریان هوا به خوبی گردش داشته باشد.
درمان پولیپ های سرویکس با لیزر به صورت یک روش سرپایی انجام می شود و پس از تزریق داروی بی حسی موضعی، پزشک با استفاده از ابزاری به نام اسپوکولوم دیواره های واژن را از هم جدا کرده و داخل واژن و دهانه رحم را بررسی می کند.
فرد پس از جراحی می تواند به خانه باز گشته و پس از 2 الی 3 روز می تواند فعالیت های عادی و روزمره خود را انجام دهد؛ اما ترشحات آبکی واژن ممکن است تا 2 الی 3 هفته ادامه داشته باشد در این مدت باید پد بهداشتی به جای تامپون استفاده کرده و از داشتن رابطه جنسی خودداری کند. استفاده از لیزر بسیار به ندرت ممکن است عوارضی مانند خون ریزی بین 7 تا 10 روز پس از جراحی، عفونت دهانه رحم و باریک شدن دهانه رحم که می‌تواند سبب ناباروری باشد را ایجاد کند.
آیا پولیپ رحم باعث نازایی می شود؟
به طور قطع و دقیق نمی توان به این پرسش پاسخ داد اما وجود پولیپ در رحم می تواند سبب کاهش توانایی رحم برای لانه گزینی جنین در رحم باشد و تحقیقات نشان داده بعد از برداشتن پولیپ در افراد نابارور و قبل از شروع درمان های کمک باروری سبب افزایش احتمال بارداری در افراد شده است.
آیا ممکن است دختران مجرد هم پولیپ دهانه رحم داشته باشند؟
در دختران مجرد گاها ممکن است خونریزی های غیر معمول در دوران پریود یا قاعدگی رخ بدهد و یا دچار علائمی مانند لکه بینی و مانند آن شوند که ممکن است تصور کنند پولیپ دهانه رحم دارند؛ در صورتی که عارضه های مختلفی ممکن است در اندام تناسلی خانم ها وجود داشته باشد که معمولا بیشتر آن ها علائم مشابهی دارند. بنابراین برای تشخیص صحیح لازم است که معاینه دقیقی توسط بهترین متخصص زنان انجام شود.
دکتر سیده فاطمه سیدی متخصص و جراح زنان و زایمان و ناباروری و زیبایی، دارای بورد تخصصی می باشند. ایشان عضو انجمن علمی متخصصین زنان و مامایی ایران دارای مدرک مشاوره ژنتیک از سازمان بهزیستی کشور می باشند. دکتر سیدی داراری مدارک رسمی سونوگرافی زنان و مامایی از دانشگاه تهران، درمان سو مصرف مواد مخدر از دانشگاه علوم پزشکی ایران، لاپاروسکوپی حرفه ای از دانشگاه علوم پزشکی تهران و دارای سه مقاله ثبت شده در pubmed می باشند.
0 دیدگاه