واکسن کزاز در دوران بارداری

واکسن کزاز در دوران بارداری یکی از مهم‌ترین و ضروری‌ترین اقداماتی است که به سلامت مادر و نوزاد کمک می‌کند. این واکسن نه تنها از بروز بیماری کزاز در مادر جلوگیری می‌کند، بلکه با انتقال آنتی‌بادی‌ها به نوزاد، ایمنی او را نیز تأمین می‌نماید. در این دوران حساس، آگاهی از اهمیت واکسیناسیون و اثرات مثبت آن می‌تواند به مادران کمک کند تا با اطمینان بیشتری به سلامت خود و فرزندشان توجه کنند. در ادامه به بررسی جزئیات واکسن کزاز و اهمیت آن در دوران بارداری می‌پردازیم.

واکسن کزاز چیست؟

واکسن کزاز، واکسنی است که برای جلوگیری از بیماری کزاز طراحی شده است. کزاز یک عفونت جدی ناشی از باکتری کلستریدیوم تیتانی، که معمولاً از طریق زخم‌ها یا بریدگی‌های عمیق وارد بدن می‌شود، ایجاد می‌شود. این باکتری می‌تواند به سیستم عصبی آسیب بزند و باعث ایجاد انقباضات شدید عضلانی، به ویژه در ناحیه فک و گردن، شود. 

واکسن کزاز در هفته چندم بارداری تزریق می‌شود؟

واکسن کزاز معمولا در دوران بارداری در هفته‌های 27 تا 36 بارداری تزریق می‌شود. بهترین زمان برای دریافت این واکسن در این بازه زمانی است، زیرا تزریق در این دوره به تولید آنتی‌بادی‌هایی کمک می‌کند که می‌تواند به نوزاد منتقل شود و او را در برابر بیماری کزاز در ماه‌های اول زندگی محافظت نماید. 

پزشکان معمولا توصیه می‌کنند که زنان باردار حتماً با پزشک خود درباره زمان مناسب برای دریافت واکسن کزاز مشورت کنند تا اطمینان حاصل شود که ایمنی مادر و نوزاد در این دوران تأمین می‌شود.

اگر در دوران بارداری واکسن کزاز نزنیم چه می‌شود؟

عدم دریافت واکسن کزاز در دوران بارداری می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را برای مادر افزایش دهد و عوارض آن را به نوزاد منتقل کند. کزاز یک بیماری واگیردار ناشی از باکتری خطرناک است که در بزرگسالان نیز می‌تواند علائم شدیدی به همراه داشته باشد. دوران بارداری دوره‌ای حساس است و مادران باید با انجام اقدامات پیشگیرانه مانند واکسیناسیون، از خود و نوزادشان محافظت کنند. این اقدامات به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قابل پیشگیری کمک کرده و سلامت هر دو را تأمین می‌کند. بنابراین، بی‌توجهی به واکسن کزاز می‌تواند پیامدهای جدی برای مادر و نوزاد داشته باشد.

انواع واکسن کزاز

1. واکسن DTaP: این واکسن ترکیبی است که علیه دیفتری، کزاز و سیاه‌سرفه عمل می‌کند و معمولا در کودکان تجویز می‌شود.

2. واکسن Tdap: این واکسن نیز ترکیبی است و به عنوان دوز تقویتی برای بزرگسالان و نوجوانان (و همچنین در دوران بارداری) توصیه می‌شود.

اهمیت واکسن کزاز

– پیشگیری از بیماری: واکسن کزاز به طور مؤثر از بروز بیماری جلوگیری می‌کند و به حفظ سلامت عمومی کمک می‌کند.

– ایمنی نوزاد: تزریق این واکسن در دوران بارداری می‌تواند ایمنی نوزاد را افزایش دهد و او را در برابر کزاز محافظت کند.

عوارض واکسن کزاز در دوران بارداری 

واکسن‌های کزاز ابزارهای حیاتی برای جلوگیری از ابتلا به بیماری کزاز هستند. این واکسن‌ها به تقویت ایمنی فرد در برابر باکتری Clostridium tetani که عامل بروز کزاز است، کمک می‌کنند. عوارض جانبی این واکسن‌ها معمولاً نادر و خفیف بوده و ممکن است شامل درد و قرمزی در محل تزریق، حساسیت موضعی یا تب خفیف باشد.

تحقیقات نشان داده‌اند که واکسن‌های کزاز در دوران بارداری به‌طور کلی بی‌خطر هستند و ریسک عوارض جدی در این دوران بسیار کم است. با این حال، همواره توصیه می‌شود که تصمیم‌گیری در مورد واکسیناسیون در دوران بارداری تحت نظر پزشک متخصص انجام گیرد.

واکسن کزاز برای خانم های باردار دقیقا همانند واکسن کرونا در بارداری دارای عوارضی می‌باشد.

عوارض جانبی رایج واکسن کزاز عبارتند از:

• درد
• سرخی
• گرما
• ورم
• خارش
• کهیر
• تب
• سردرد

• خستگی
• ناراحتی معده
• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال
• درد مفاصل
• درد عضلانی و یا تورم غدد.
• بروز بثورات جلدی در نزدیکی محل تزریق

اگر عوارض جانبی نادر اما جدی واکسن کزاز از جمله گزگز دست یا پا، مشکلات شنوایی، مشکل در بلع، ضعف عضلانی یا تشنج را تجربه کردید، به پزشک اطلاع دهید.

سایر اثرات جانبی کزاز در بارداری

عوارض جانبی ممکن است موضعی باشد و شامل قرمزی، گرمی، ادم، سفتی با یا بدون حساسیت و همچنین کهیر و بثورات پوستی باشد. کسالت، تب گذرا، درد، افت فشار خون، حالت تهوع ممکن است در برخی از بیماران پس از تزریق ایجاد شود. واکنش ‌های شدید حساسیت که با واکنش‌های موضعی شدید مشخص می‌شود (که معمولا 2 تا 8 ساعت پس از تزریق شروع می‌شود) ممکن است رخ دهد، به‌ویژه در افرادی که قبلا چندین واکسن دریافت کرده‌اند. در موارد نادر، آنافیلاکسی به دنبال مصرف محصولات حاوی کزاز گزارش شده است. پس از بررسی، گزارشی توسط موسسه پزشکی (IOM) به این نتیجه رسید که شواهد یک رابطه علّی را بین سم کزاز و شوک آنافیلاکسی نشان می ‌دهد.

مقدار مصرف برای واکسن کزاز

دوز توصیه شده تقویت کننده کزاز تزریق 0.5 میلی لیتری هر 10 سال است.

چه داروها، مواد یا مکمل هایی با واکسن کزاز تداخل دارند؟

داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مانند کورتیکواستروئیدها، آنتی متابولیت ها، عوامل آلکیله کننده و داروهای سیتوتوکسیک ممکن است با واکسن کزاز تداخل داشته باشند. تمام داروهایی را که استفاده می کنید به پزشک خود اطلاع دهید. در صورت دریافت واکسن کزاز و داشتن سندرم گیلن باره، ترومبوسیتوپنی یا مستعد لخته شدن خون، احتیاط کنید.

کزاز در دوران بارداری یا شیردهی

اگر باردار هستید و واکسن کزاز را دریافت نکرده اید، توصیه می شود واکسن را بعد از سه ماهه دوم دریافت کنید. در صورت شیردهی ممکن است واکسن کزاز دریافت کنید.

چه واکسن هایی در دوران بارداری توصیه می شود و از کدام واکسن ها باید اجتناب کرد؟

واکسن هایی که به طور معمول در دوران بارداری توصیه می شوند عبارتند از:

واکسن آنفولانزا: واکسن آنفولانزا برای افرادی که در فصل آنفولانزا باردار هستند توصیه می شود. آنفولانزا از یک ویروس غیرفعال ساخته شده است، بنابراین هم برای شما و هم برای کودکتان بی خطر است. از واکسن اسپری بینی آنفلوآنزا که از یک ویروس زنده ساخته شده است خودداری کنید.

واکسن توکسوئید کزاز، سم دیفتری کاهش یافته و سیاه سرفه بدون سلول (Tdap). یک دوز واکسن Tdap در طول هر بارداری توصیه می شود، صرف نظر از اینکه آخرین واکسن Tdap یا کزاز-دیفتری (Td) را چه زمانی انجام داده اید. دریافت واکسن Tdap در دوران بارداری به محافظت از نوزاد شما در برابر سیاه سرفه کمک می کند. در حالت ایده آل، واکسن باید بین هفته های ۲۷ تا ۳۶ بارداری تزریق شود.

علاوه بر این، اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، واکسن COVID-19 توصیه می شود. مطالعات نشان داده‌اند واکسن‌ های کووید-۱۹ هیچ خطر جدی برای افراد باردار یا نوزادانشان ایجاد نمی‌کنند. اگر پس از دریافت اولین دوز واکسن کووید-۱۹ که نیاز به دو دوز دارد، باردار شدید، توصیه می‌شود واکسن دوم را انجام دهید. همچنین توصیه می‌شود که افراد باردار واکسن کووید-۱۹ را در زمانی که زمانش فرا رسید دریافت کنند. در صورت امکان، افرادی که با شما زندگی می کنند نیز باید علیه COVID-19 واکسینه شوند تا از گسترش بیماری جلوگیری شود.

دریافت واکسن کووید-۱۹، واکسن آنفولانزا و واکسن Tdap در دوران بارداری می‌تواند از شما در برابر عفونت محافظت کند و همچنین می‌تواند به محافظت از نوزاد شما پس از تولد قبل از واکسینه شدن نوزاد کمک کند. این مهم است زیرا نوزادان زیر 1 سال ممکن است در مقایسه با کودکان بزرگتر در معرض خطر ابتلا به بیماری شدید COVID-19 باشند. همچنین، آنفولانزا و سیاه سرفه می تواند به ویژه برای نوزادان خطرناک باشد.

اگر شما در معرض خطر ابتلا به برخی عفونت‌ها مانند واکسن هپاتیت B هستید، ممکن است پزشک شما واکسن‌ های دیگری را در دوران بارداری توصیه کند.

پزشک به شما توصیه می‌ کند از واکسن ‌هایی که حاوی ویروس‌ های زنده هستند در دوران بارداری اجتناب کنید، زیرا ممکن است برای نوزاد در حال رشد خطر ایجاد کنند. نمونه‌هایی از واکسن‌هایی که حاوی ویروس‌های زنده هستند و در دوران بارداری توصیه نمی‌شوند عبارتند از:

• واکسن آبله مرغان (واریسلا)
• واکسن سرخک، اوریون و سرخجه (MMR).

اگرچه واکسن جدید زونا حاوی ویروس زنده نیست، اما توصیه می شود که افراد باردار واکسیناسیون را به تاخیر بیندازند. اگر قصد بارداری دارید، از قبل با پزشک خود در مورد واکسنی که ممکن است نیاز داشته باشید صحبت کنید.