آیا فیبروم رحم باعث مشکلات در بارداری می‌شود؟

فیبروم رحم در بارداری، عارضه ای است که برای برخی از زنان در دوران بارداری رخ داده و به همین جهت ممکن است آن ها را در دوران بارداری و زایمان، با چالش هایی روبرو کند. البته در بسیاری از مواقع نیز فیبروم ها مشکل جدی را برای مادر و جنین ایجاد نخواهند کرد و با رعایت دستورات پزشک متخصص زنان می توان آثار و نشانه های آن را کنترل نمود. بنابراین اگر باردار هستید و وجود فیبروم در رحم شما تشخیص داده شده است، نگران نباشید و برای کنترل شرایط گام به گام با دستورات پزشک خود پیش روید.

فیبروم رحم در بارداری چیست؟

فیبروم رحم توده‌ای غیرسرطانی از بافت عضلانی و فیبری است که در دیواره رحم رشد می‌کند. این توده‌ها در بسیاری از زنان دیده می‌شوند و قبل از بارداری وجود دارند، اما ممکن است در دوران بارداری برای اولین‌بار تشخیص داده شوند. فیبروم‌ها می‌توانند در اندازه‌ها و تعداد مختلف ظاهر شوند و بسته به محل قرارگیری‌شان (داخل دیواره رحم، روی سطح بیرونی یا داخل حفره رحم) تأثیرات متفاوتی بر روند بارداری داشته باشند. در اغلب موارد، فیبروم‌ها مشکلی برای مادر یا جنین ایجاد نمی‌کنند، اما گاهی ممکن است منجر به درد، خونریزی یا مشکلاتی در رشد جنین و زایمان شوند. تشخیص به‌موقع و بررسی دقیق وضعیت فیبروم در دوران بارداری اهمیت زیادی در حفظ سلامت مادر و جنین دارد.

فیبروم رحم در بارداری چه نشانه هایی دارد؟

اکثر زنانی که در دوران بارداری دچار فیبروم رحم می شوند، هیچ علامتی ندارند و حتی ممکن است صرفا در سونوگرافی های بارداری پزشک آنها متوجه وجود یک یا چند فیبروم شود. با این حال شرایط بدنی افراد با هم متفاوت بوده و بعضی از زنان نیز ممکن است علائمی از جمله موارد زیر را تجربه نمایند:

• کمر درد شدید
• احساس پری، درد یا فشار در قسمت تحتانی شکم
• کرامپ های دردناک، مشابه گرفتگی های پریود
• ادرار مکرر یا ناراحت کننده
• درد هنگام رابطه جنسی
• یبوست یا حرکات دردناک روده، به خصوص اگر فیبروم ها فشار زیادی به آن ناحیه وارد کنند

علت ایجاد فیبروم رحم در بارداری چیست؟

فیبروم رحم قبل از بارداری در بدن زن شکل می‌گیرد و بسیاری از زنان ممکن است بدون اینکه مطلع باشند، فیبروم داشته باشند. اما گاهی برای اولین بار در دوران بارداری تشخیص داده می‌شود، زیرا تغییرات بدن در این دوره می‌تواند موجب رشد یا برجسته شدن فیبروم‌ها شود. عوامل اصلی که باعث ایجاد یا تشدید فیبروم رحم در بارداری می‌شوند، عبارت‌اند از:

افزایش هورمون استروژن و پروژسترون

در دوران بارداری، بدن به طور طبیعی مقدار زیادی از هورمون‌های زنانه استروژن و پروژسترون تولید می‌کند تا از رشد جنین حمایت کند. این دو هورمون، که نقش کلیدی در رشد دیواره رحم دارند، می‌توانند باعث بزرگ شدن فیبروم‌هایی شوند که قبلا وجود داشته‌اند یا رشد توده‌های جدید را تحریک کنند.

افزایش جریان خون رحم

در بارداری، برای تغذیه جنین، جریان خون به رحم به طور قابل توجهی افزایش می‌یابد. این افزایش خون‌رسانی می‌تواند به رشد بیشتر بافت‌های رحمی از جمله فیبروم‌ها منجر شود.

تغییرات ساختاری در رحم

رحم در دوران بارداری مدام در حال تغییر شکل و بزرگ شدن است تا جای کافی برای رشد جنین ایجاد شود. این تغییرات ممکن است موجب آشکار شدن فیبروم‌هایی شود که قبلا اندازه کوچکی داشته‌اند یا بدون علامت بوده‌اند.

سابقه قبلی یا زمینه ژنتیکی

زنانی که پیش از بارداری سابقه فیبروم رحم دارند، بیشتر در معرض بزرگ شدن فیبروم‌ها در دوران بارداری هستند. همچنین، در افرادی با سابقه خانوادگی فیبروم، احتمال بروز آن در بارداری نیز بالاتر است.

در نتیجه، فیبروم رحم پیش از بارداری وجود دارد، اما تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی این دوران می‌توانند آن را تشدید یا برجسته کنند. به همین دلیل است که بررسی سلامت رحم پیش از بارداری و مراقبت‌های منظم در دوران بارداری اهمیت زیادی دارد.

وجود فیبروم رحم در بارداری چه مشکلاتی را بوجود می آورد؟

اکثر زنان مبتلا به فیبروم رحم، بارداری طبیعی دارند. با این حال، برای برخی از زنان، مشکلات زیر ممکن است رخ دهد:

سقط جنین

به احتمال زیاد در سه ماهه اول بارداری رخ می دهد، اما محققان دقیقاً مطمئن نیستند که چرا برخی از زنان مبتلا به فیبروم دچار سقط جنین می شوند در حالی که برخی دیگر اینطور نیستند.

خونریزی و درد

حدود 30 درصد از زنان مبتلا به فیبروم در سه ماهه اول دارای درد و خونریزی هستند. در موارد نادر، خونریزی می تواند تهدید کننده زندگی باشد.

جدا شدن جفت

جدا شدن جفت به عنوان یک وضعیت جدی و خطرناک توصیف می شود که در آن جفت در بارداری – به طور جزئی یا کامل – از رحم جدا می شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، ممکن است نوزاد اکسیژن یا مواد مغذی کافی را در رحم دریافت نکند و ممکن است برای نجات نوزاد به سزارین نیاز باشد. این در صورتی اتفاق می افتد که فیبروم جفت جنین را مسدود کرده و باعث جدایی شود و در سه ماهه دوم یا سوم بارداری شایع تر است.

زایمان زودرس 

زایمان زودرس به زایمان زودهنگام گفته می شود که قبل از هفته 37 بارداری شروع می شود و در زنان مبتلا به فیبروم به طور قابل توجهی بیشتر از زنان بدون فیبروم رخ می دهد (16.1 درصد در مقابل 8.7 درصد). محل (نزدیک جفت) و تعداد فیبروم ها از عوامل اصلی هستند.

پارگی زودرس پرده های جنین

این یک عارضه بارداری است که زمانی رخ می دهد که کیسه یا غشای آمنیوتیک اطراف کودک شما زودتر (قبل از هفته 37 بارداری) می شکند. این امر خطر ابتلا به عفونت و زایمان زودرس را افزایش می دهد. به خصوص فیبروم های بزرگ ممکن است باعث این عارضه شوند.

خونریزی

در سه ماهه اول بارداری، خونریزی ساب کوریونی زمانی رخ می دهد که خون بین جفت و رحم در دوران بارداری ایجاد شود. این اتفاق باعث خونریزی واژینال می شود و ممکن است خطر سقط جنین را در دوران بارداری افزایش دهد.

مشکلات وضعیت جنین بسته به محل فیبروم ها

وجود فیبروم ها در دوران بارداری می توانند در موقعیت جنین در رحم اختلال ایجاد کنند. این امر می تواند منجر به بریچ شدن جنین شده و در برخی موارد ممکن است نیاز به سزارین باشد.

آیا فیبروم رحم در بارداری خطرناک است؟

در دوران بارداری، اندازه فیبروم ها ممکن است افزایش یابد. زیرا جریان خون در رحم بیشتر شده و به همین دلیل، فیبروم ها نیز می توانند بزرگ تر شوند. دوران بارداری به طور معمول سختی ها و فشارهایی را به بدن وارد می کند. رشد فیبروم ها در بارداری میتواند باعث ناراحتی، احساس فشار یا درد بیشتر شود. علاوه بر این وجود فیبروم رحم در بارداری می توانند خطر ابتلا به موارد زیر را افزایش دهد:

• سقط جنین (که در آن بارداری قبل از هفته بیستم به پایان می رسد)
• زایمان زودرس
• زایمان بریچ (که در آن نوزاد در موقعیتی غیر از سر به پایین به دنیا می آید)

ناگفته نماند که همیشه هم فیبروم ها در بارداری رشد نمی کنند. در بیشتر مطالعات، اکثر فیبروم ها به همان اندازه باقی ماندند. انقباض خود به خود در تقریبا 80 درصد از زنان در 6 ماه بارداری مشاهده شد. پس از بارداری، ترمیم رحم ممکن است بر فیبروم ها تاثیر بگذارد و یک درمان طبیعی در طول سال های باروری ایجاد کند. این ممکن است اثر محافظتی باروری یا تعداد حاملگی ها را بر خطر فیبروم توضیح دهد.

به ندرت، یک فیبروم بزرگ می تواند دهانه رحم را مسدود کند یا مانع از عبور نوزاد به کانال زایمان شود. در این حالت نوزاد به روش سزارین به دنیا می آید. البته در بیشتر موارد، به دلیل بزرگ شدن طبیعی رحم در بارداری، فیبروم اگر بزرگ هم باشد، از مسیر جنین خارج شده و مانعی برای او ایجاد نمی کند. زنان مبتلا به فیبروم های بزرگ ممکن است پس از زایمان، خونریزی بیشتری داشته باشند.

فیبروم رحم در بارداری چگونه درمان می شود؟

درمان فیبروم رحم در دوران بارداری با احتیاط و تمرکز بر کنترل علائم انجام می‌شود، چون بسیاری از روش‌های درمانی معمول (مانند جراحی یا داروهای خاص) ممکن است برای جنین خطرناک باشند. در واقع، هدف در دوران بارداری مدیریت ایمن فیبروم‌ها تا زمان زایمان است، مگر اینکه شرایط حاد و خطرناکی ایجاد شود. در ادامه به روش‌های رایج درمان فیبروم در بارداری می‌پردازیم:

بررسی منظم با سونوگرافی

در اغلب موارد، اگر فیبروم کوچک باشد و مشکلی برای مادر یا جنین ایجاد نکند، پزشک تنها با سونوگرافی‌های دوره‌ای روند رشد فیبروم را تحت نظر می‌گیرد. بسیاری از زنان بدون نیاز به مداخله خاص، بارداری سالمی خواهند داشت.

استفاده از داروهای بی‌خطر برای کاهش درد

در صورت بروز درد یا انقباض ناشی از فیبروم، داروهای مسکن بی‌خطر در بارداری مانند استامینوفن ممکن است تجویز شود. داروهایی که تعادل هورمونی را تغییر می‌دهند در بارداری ممنوع هستند.

استراحت و اصلاح سبک زندگی

در مواردی که فیبروم موجب درد یا فشار رحمی شود، استراحت نسبی، کاهش فعالیت بدنی شدید و نوشیدن مایعات کافی می‌تواند به کاهش علائم کمک کند.

جراحی در موارد بسیار خاص (میومکتومی در بارداری)

جراحی برای برداشتن فیبروم در دوران بارداری به‌ندرت انجام می‌شود، زیرا با خطراتی مثل سقط جنین یا خونریزی شدید همراه است. فقط در موارد نادر، مثل پیچ خوردن فیبروم، انسداد مسیر زایمان یا درد شدید مقاوم به درمان، ممکن است پزشک تصمیم به جراحی بگیرد.

زایمان زودتر از موعد یا سزارین

اگر فیبروم به گونه‌ای باشد که مسیر زایمان طبیعی را مسدود کند یا باعث تهدید سلامت جنین شود، پزشک ممکن است تصمیم به زایمان زودتر یا زایمان سزارین بگیرد.

اگر فیبروم دارید، این نکته پایانی را فراموش نکنید

فیبروم رحم در بارداری ممکن است برای بسیاری از مادران نگران‌کننده باشد، اما حقیقت این است که در بیشتر موارد، می‌توان با مراقبت‌های منظم و تحت نظر پزشک، بارداری سالم و موفقی را تجربه کرد. آگاهی، آرامش و پیگیری مداوم، سه عنصر کلیدی برای مدیریت این وضعیت هستند. فراموش نکنید که هر بارداری منحصربه ‌فرد است و پزشک شما بهترین راهنما در این مسیر خواهد بود. پس با اعتماد به علم پزشکی، مسیر بارداری را با اطمینان و امید طی کنید.