آی یو آی (iui)؛ درمان ناباروری با آی یو آی

آی یو آی یکی از روش‌های پرطرفدار کمک‌باروری است که با هدف افزایش احتمال بارداری در زوج‌هایی که با ناباروری دست‌ و پنجه نرم می‌کنند، به کار می‌رود. این روش، با وارد کردن اسپرم شسته ‌شده به طور مستقیم به داخل رحم، مسیر رسیدن اسپرم به تخمک را کوتاه‌تر کرده و شانس لقاح را بالا می‌برد. اگر به دنبال راهی کم‌تهاجمی برای بارداری هستید، آی یو آی می‌تواند اولین قدم امیدوارکننده در مسیر درمان ناباروری باشد.

آی یو آی چیست؟

در روش آی یو آی، اسپرم آماده‌ سازی‌ شده مستقیما وارد رحم می‌شود تا مسیر رسیدن آن به تخمک کوتاه‌تر شود. این تکنیک می‌تواند شانس باروری را در زوج‌هایی که با مشکل ناباروری مواجه هستند، افزایش دهد. با نزدیک‌تر شدن اسپرم به محل لقاح، احتمال بارداری نیز بالاتر می‌رود. آی یو آی یک روش غیرتهاجمی و آسان است که امروزه در درمان مشکلات باروری بسیار مورد توجه قرار گرفته و در بسیاری از مراکز تخصصی به ‌کار گرفته می‌شود.

آی یو آی چه مزایایی دارد؟

بر اساس منابع معتبر، استفاده از روش IUI می‌تواند در درمان بسیاری از انواع ناباروری موثر باشد، از جمله:

• ناباروری در زنان مبتلا به اندومتریوز
• ناباروری ناشی از مشکلات دهانه رحم
• ناباروری در مبتلایان به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
• ناباروری مرتبط با اختلال در عملکرد تخمدان یا تخمک‌ گذاری نامنظم
• ناباروری با علت ناشناخته

همچنین اگر در اولین نوبت انجام IUI بارداری حاصل نشود، ادامه این روش تا سه یا شش ماه دیگر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد تا شانس باروری افزایش یابد.

آی یو آی مناسب چه زوج‌هایی است؟

در مواردی که زنان دچار مشکلاتی در ساختار رحم یا ترشحات غیرطبیعی هستند، و همچنین در مردانی که تعداد اسپرم آن‌ها کم است یا کیفیت مناسبی ندارد، روش IUI به‌ عنوان یکی از گزینه‌های درمانی پیشنهاد می‌شود. گاهی نیز در بررسی‌های تصویربرداری مثل عکس رنگی رحم، ناهنجاری‌هایی در ناحیه دهانه رحم مشاهده می‌شود که انجام این روش را توجیه‌پذیر می‌کند.

علاوه بر این، اگر بیمار با مشکل آنتی ‌بادی ضد اسپرم مواجه باشد، یا هنگام نزدیکی درد شدید داشته باشد، و همچنین در صورت غیرطبیعی بودن نتیجه تست PCT (که برای بررسی توانایی ورود اسپرم به رحم انجام می‌شود)، پزشک ممکن است IUI را توصیه کند.

شرایط دیگری که انجام این روش را لازم می‌سازد عبارتند از:

• کاهش حجم منی و اسپرم در مرد
• وجود آنتی‌ بادی ضد اسپرم در مایع منی
• کاهش تحرک اسپرم‌ها
• مشکلات تخمک‌ گذاری یا وجود ترشحات مضر در رحم
• وجود مخاط نامناسب یا ترشحات مضر برای اسپرم در دهانه رحم
• اختلال در نعوظ یا انزال
• ناهنجاری‌های ساختاری در آلت تناسلی
• ناباروری بدون علت مشخص
• نیاز به استفاده از اسپرم اهدایی
• آندومتریوز در مراحل خفیف تا متوسط

با این حال، زنانی که لوله‌های فالوپ آن‌ها به ‌شدت آسیب دیده‌اند، تخمک‌ گذاری به ‌طور کامل در آن‌ها متوقف شده، وارد دوران یائسگی شده‌اند، یا به عفونت لگنی و اندومتریوز شدید دچار هستند، گزینه مناسبی برای این روش نیستند. همچنین، اثربخشی IUI برای خانم‌های بالای ۴۰ سال نسبت به افراد جوان‌تر کمتر گزارش شده است.

آمادگی‌های لازم قبل از انجام آی یو آی

آمادگی‌های لازم قبل از انجام آی یو آی شامل چند نکته مهم است که رعایت آن‌ها می‌تواند شانس موفقیت را افزایش دهد:

• انجام معاینات و آزمایش‌های کامل برای بررسی سلامت رحم، لوله‌های رحمی و کیفیت اسپرم
• پیروی دقیق از دستورات پزشک درباره مصرف داروهای تحریک تخمک گذاری
• حفظ آرامش و کاهش استرس با روش‌هایی مثل مدیتیشن یا نفس عمیق
• رعایت بهداشت شخصی و شست‌وشوی دقیق ناحیه تناسلی
• پرهیز از مصرف سیگار، الکل و مواد محرک
• حضور همسر در زمان انجام آی یو آی برای حمایت روحی و آرامش بیشتر

آی یو آی چگونه انجام می‌شود؟

برای انجام آی‌یوآی، ابتدا فرد به پشت روی تخت مخصوص معاینه قرار می‌گیرد. در ادامه، پزشک با استفاده از اسپکولوم، واژن را باز کرده و دهانه رحم را قابل دسترس می‌سازد. سپس یک لوله باریک و نرم به نام کاتتر از طریق دهانه رحم وارد شده و اسپرم آماده ‌شده را به درون رحم منتقل می‌کند. پس از پایان کار، ابزارها به ‌آرامی خارج می‌شوند و از فرد خواسته می‌شود حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در همان حالت باقی بماند تا شرایط مناسب‌تری برای لقاح فراهم شود. در این مدت، حضور همسر در کنار فرد می‌تواند آرامش روانی و حمایت عاطفی ایجاد کند.

مراحل انجام آی یو آی

درمان ناباروری با روش IUI نیازمند وجود تخمک، باز بودن دست‌کم یکی از لوله‌های رحمی و همچنین وجود اسپرم‌های سالم در مایع منی است. هر بار انجام این روش یک چرخه تلقیح محسوب می‌شود؛ چرخه‌ای که از شروع قاعدگی آغاز شده و تا انجام تست بارداری – حدود دو هفته پس از تزریق اسپرم – ادامه دارد.

مراحل انجام IUI به این ترتیب است:

تحریک تخمک‌ گذاری

در هر چرخه قاعدگی، بدن زن یک تخمک آزاد می‌کند. پزشک ممکن است برای افزایش احتمال باروری، داروهایی برای آزاد شدن چند تخمک تجویز کند. البته در برخی موارد، این مرحله بدون دارو نیز انجام می‌شود.

تشخیص زمان مناسب برای تلقیح

برای موفقیت روش آی یو آی، تزریق اسپرم باید نزدیک زمان تخمک ‌گذاری صورت گیرد. در بسیاری از موارد، برای تنظیم این زمان، آمپول HCG تجویز می‌شود تا تخمک در زمان مشخصی آزاد گردد. گاهی نیز با استفاده از کیت‌های پیش‌بینی تخمک‌گذاری یا سونوگرافی ترانس‌ واژینال، زمان دقیق آزاد شدن تخمک مشخص می‌شود.

آماده ‌سازی اسپرم

در روز تزریق، نمونه‌ای از مایع منی گرفته شده و در آزمایشگاه تحت آماده‌ سازی قرار می‌گیرد. در این مرحله، تنها اسپرم‌هایی با کیفیت بالا و تحرک مناسب جدا شده و برای استفاده انتخاب می‌شوند.

انتقال اسپرم

با استفاده از یک ابزار باریک و انعطاف ‌پذیر به نام کاتتر، اسپرم آماده ‌شده از راه دهانه رحم وارد رحم می‌شود. این کار به ‌طور معمول چند دقیقه زمان می‌برد و اغلب بدون احساس درد انجام می‌شود.

بررسی نتیجه

حدود دو هفته بعد از تلقیح، تست بارداری انجام می‌شود تا مشخص شود لقاح موفق بوده یا نه.

احتمال بارداری با آی یو آی چقدر است؟

زمانی که مشکل ناباروری مربوط به حرکت اسپرم مرد باشد، احتمال بارداری با روش آی یو آی نسبت به روش طبیعی بیشتر است. برای زوج‌هایی که دلیل ناباروری‌شان مشخص نیست، این روش در اغلب موارد نتیجه بهتری نسبت به مصرف دارو به تنهایی دارد. البته موفقیت آی یو آی تا حد زیادی به سن زوج و علت اصلی ناباروری بستگی دارد.

مطالعات نشان می‌دهند که احتمال بارداری با آی یو آی بدون استفاده از داروهای تحریک کننده تخمدان در حدود ۴ تا ۵ درصد است، در حالی که همراه با داروهای تحریک کننده این عدد به حدود ۱۵ درصد می‌رسد. اگر پس از سه یا چهار بار انجام آی یو آی نتیجه‌ای حاصل نشود، پزشک روش‌های دیگر مانند IVF را پیشنهاد خواهد کرد.

آی یو آی با چه روش هایی انجام می‌شود؟

چرخه درمان ناباروری با روش IUI بسته به دلیل مشکل باروری و شیوه درمان انتخاب شده، متفاوت است. روش‌های مختلف آی یو آی شامل موارد زیر می‌شود:

IUI   مراه با مصرف Clomid یا Letrozole

زمانی که آی یو آی با این داروهای خوراکی همراه می‌شود، فرد با شروع دوره قاعدگی آزمایش خون انجام می‌دهد و گاهی برای اطمینان از نبود کیست، سونوگرافی انجام می‌شود. داروهای تجویز شده باید طبق دستور مصرف شوند و با کنترل زمان پریود، آی یو آی پیش از آزاد شدن تخمک انجام می‌گردد.

IUI   با استفاده از گنادوتروپین‌ها

با شروع قاعدگی، آزمایش خون و سونوگرافی پایه انجام می‌شود و سپس تزریق داروهای هورمونی گنادوتروپین آغاز می‌شود. در طول درمان، به طور منظم آزمایش خون برای اندازه‌گیری هورمون‌هایی مانند LH، استرادیول و پروژسترون گرفته می‌شود و سونوگرافی واژینال برای بررسی رشد فولیکول‌ها انجام می‌شود. بر اساس نتایج آزمایش‌ها، میزان دارو تنظیم می‌شود و وقتی چند فولیکول به مرحله بلوغ رسیدند، آی یو آی انجام می‌شود.

بارداری بعد از آی یو آی

بعد از انجام آی ‌یو آی، لازم است تقریبا دو هفته صبر شود و سپس با استفاده از کیت‌های خانگی یا آزمایش خون، تست بارداری انجام گیرد. انجام آزمایش خیلی زود می‌تواند باعث نتایج نادرستی شود؛ به گونه‌ای که نتیجه منفی نشان داده شود در حالی که حاملگی وجود دارد (منفی کاذب) یا برعکس، نتیجه مثبت گزارش شود بدون اینکه بارداری اتفاق افتاده باشد (مثبت کاذب). به هر حال، آزمایش خون دقت بالاتری در تعیین بارداری دارد و می‌تواند پاسخ قابل اطمینان‌تری ارائه دهد.

چه کاری انجام دهیم تا شانس بارداری بعد از آی یو آی بیشتر شود؟

موفقیت آی ‌یو آی تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد؛ اما رعایت برخی نکات می‌تواند احتمال نتیجه مثبت را افزایش دهد، از جمله:

• کاهش مصرف نوشیدنی‌ها و خوراکی‌های کافئین‌دار
• مصرف مواد غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان و مولتی‌ ویتامین‌ها به خصوص در آقایان
• حفظ وزن مناسب، به خصوص برای مردان
• کنترل استرس برای جلوگیری از آسیب به کیفیت اسپرم
• دوری از تماس با فلزات سنگین، مواد شیمیایی و سموم
• خودداری از دوش آب داغ و پوشیدن لباس‌های تنگ که به بیضه‌ها فشار وارد کند
• مشورت با پزشک درباره مصرف هر گونه داروی آنتی‌ بیوتیک
• پرهیز از رابطه جنسی حداقل ۴۸ ساعت بعد از انجام آی ‌یو آی، در صورت نبود خونریزی یا لکه‌ بینی
• خودداری از شنا در صورت استفاده از داروهای شیاف ‌گونه
• شروع مصرف مکمل‌های مخصوص بارداری، خصوصا ویتامین‌ها، حداقل ۲۴ ساعت پس از آی ‌یو آی
• پیروی از رژیم غذایی متعادل و سالم
• انجام ورزش به صورت منظم
• دوری از استعمال سیگار، الکل و مواد مخدر برای خانم‌ها

نکاتی که پیش از تصمیم نهایی باید بدانید

در پایان باید گفت که روش آی‌یوآی یکی از گزینه‌های پرکاربرد در درمان ناباروری است که در شرایط خاص می‌تواند راهگشای بسیاری از زوج‌ها باشد. گرچه شانس موفقیت آن به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما رعایت توصیه‌های پزشکی، صبوری در طول مسیر و داشتن سبک زندگی سالم، می‌تواند تاثیر قابل ‌توجهی در رسیدن به نتیجه دلخواه داشته باشد. اگر قصد انجام آی‌یوآی را دارید، حتما با یک پزشک متخصص و باتجربه مشورت کنید تا بهترین تصمیم‌گیری برای شما انجام شود.

سوالات متداول