فیبروم رحم چیست؟علت وعلائم آن

فیبروم رحم یکی از شایع‌ترین مسائلی است که بسیاری از زنان در طول زندگی خود با آن روبه‌رو می‌شوند، اما اغلب بدون اینکه متوجه باشند در بدنشان رشد می‌کند. این توده‌های غیرسرطانی می‌توانند باعث خونریزی‌های شدید، دردهای شکمی یا فشار بر مثانه و روده شوند و گاهی توجه زنان را به خود جلب می‌کنند. اگر می‌خواهید بدانید فیبروم‌ها چگونه شکل می‌گیرند، چه انواعی دارند و چه نشانه‌هایی دارند که نباید نادیده گرفته شوند، ادامه این مقاله راهنمایی کامل و قابل فهم برای شما خواهد بود.

فیبروم رحم چیست و چگونه شکل می‌گیرد؟

فیبروم رحم، یا میوم، یک توده غیرسرطانی است که در بافت عضلانی رحم رشد می‌کند و می‌تواند اندازه و تعداد متفاوتی داشته باشد. برخی زنان تنها یک فیبروم کوچک دارند و برخی دیگر چندین فیبروم با سایزهای مختلف.

علت دقیق شکل‌گیری فیبروم مشخص نیست، اما ترکیبی از عوامل هورمونی و ژنتیکی نقش دارد. هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون می‌توانند رشد سلول‌های عضلانی رحم را تحریک کنند و سابقه خانوادگی، سن باروری و برخی عوامل سبک زندگی نیز احتمال ایجاد فیبروم را افزایش می‌دهند. بعد از یائسگی، به دلیل کاهش هورمون‌ها، اندازه فیبروم‌ها کوچک می‌شود.

جالب است بدانید، تا زمانی که فیبروم های رحمی مشکل ساز نشده باشند نیاز به درمان خاصی نخواهد بود اما زمانی که فیبروم های رحمی سبب نازایی، سقط مکرر، خونریزی های شدید و با افزایش سایز ناگهانی همراه باشند، در چنین شرایطی نیاز به بررسی های لازم از لحاظ بدخیمی بودن و اقدامات درمانی خواهد بود.

چه عواملی موجب به وجود آمدن فیبروم می شود؟

فیبروم رحم نتیجه ترکیبی از عوامل هورمونی، ژنتیکی و سبک زندگی است. هیچ دلیل واحدی برای شکل‌گیری آن وجود ندارد، اما شناسایی عوامل مؤثر می‌تواند به پیشگیری و مدیریت بهتر کمک کند.

• سقط جنین
• التهاب رحمی
• ژنتیک و وراثت
• افزایش فشارخون
• استرس و اضطراب
• قاعدگی‌های شدید و دردناک
• عدم داشتن فعالیت های ورزشی
• ابتلا به بیماری هایی همچون دیابت
• افزایش وزن و افزایش چربی های بدن
• پیشگیری از بارداری با روش های داخل رحمی

هورمون‌ها

هورمون‌های زنانه مخصوصا استروژن و پروژسترون می‌توانند رشد سلول‌های عضلانی رحم را تحریک کرده و باعث تشکیل و بزرگ شدن فیبروم‌ها شوند. سطح بالای این هورمون‌ها در سنین باروری زمینه رشد فیبروم را فراهم می‌کند.

ژنتیک و سابقه خانوادگی

داشتن سابقه فیبروم در خانواده احتمال بروز آن را افزایش می‌دهد. ژن‌هایی که رشد سلول‌های عضلانی رحم را کنترل می‌کنند می‌توانند در شکل‌گیری فیبروم نقش داشته باشند.

سن و دوره‌های باروری

فیبروم‌ها در سنین باروری رشد می‌کنند و قبل از اولین قاعدگی نادر هستند. با ورود به یائسگی و کاهش هورمون‌ها، اندازه فیبروم‌ها معمولاً کاهش می‌یابد.

سبک زندگی و وزن بدن

چاقی، افزایش چربی‌های بدن و کم‌تحرکی می‌توانند خطر بروز فیبروم را افزایش دهند. رژیم غذایی نامتعادل و سبک زندگی کم‌فعالیت نیز ممکن است در رشد فیبروم نقش داشته باشند.

سابقه بارداری و قاعدگی

قاعدگی‌های شدید و دردناک، بارداری‌های متعدد یا برخی روش‌های پیشگیری از بارداری مانند IUD می‌توانند رشد فیبروم را تحت تأثیر قرار دهند.

بیماری‌های همراه

برخی بیماری‌ها مانند فشار خون بالا و دیابت می‌توانند زمینه بروز فیبروم را افزایش دهند. همچنین التهاب‌های رحمی و ناهنجاری‌های رگ‌های خونی رحم نیز ممکن است موثر باشند.

انواع فیبروم‌های رحمی و تفاوت‌های آن‌ها

فیبروم ها بر اساس محل تشکیل در رحم طبقه بندی می شوند و می تواند بیش از یک نوع داشته باشد.

رایج ترین نوع، فیبروم زیر مخاطی Submucosal می باشد. این نوع فیبروم در دیواره حفره رحم رشد می کنند و گاهی اوقات باعث قاعدگی شدید، تمایل مکرر به دفع ادرار و در بعضی موارد، درد کمر و لگن می شوند. فیبروم زیر مخاطی می تواند باعث خونریزی شدید شود و بیشترین ارتباط را با مشکلات باروری دارند.

برخی از فیبروم ها به نام فیبروم های پایه دار نامیده می شوند، به این معنی که اغلب روی ساقه ای کوچک روی رحم یا داخل آن رشد می کنند. این فیبروم ها باعث خونریزی نمی شوند اما ممکن است باعث فشار و درد کمی شوند. به ندرت حالت پیچ ​​خورده یا دردناک می شوند.

نوع فیبروم	محل رشد	علائم شایع	نکات مهم
زیر مخاطی (Submucosal)	داخل حفره رحم	خونریزی شدید قاعدگی، مشکلات باروری	بیشترین ارتباط با ناباروری دارد
داخل دیواره‌ای (Intramural)	در بافت عضلانی رحم	بزرگ شدن شکم، درد لگن، فشار بر مثانه	شایع‌ترین نوع فیبروم است
سطحی یا ساب‌سرویکال (Subserosal)	سطح بیرونی رحم	فشار یا درد، به ندرت خونریزی	بر باروری تاثیر ندارد
پایه‌دار (Pedunculated)	روی ساقه کوچک در داخل یا خارج رحم	درد یا فشار، گاهی پیچ خوردگی	ممکن است ناگهانی دردناک شود

علائم و نشانه های فیبروم رحمی

گاهی اوقات فیبروم های رحم هیچ گونه علائمی ندارند، بر همین اساس در این موارد به طور ناگهانی و اتفاقی این عارضه در فرد تشخیص داده می شود. طبق مشاهدات انجام شده برخی از افراد به منظور بررسی سایر مشکلات تناسلی خود به پزشک مراجعه کرده که در روند سونوگرافی با تشخیص فیبروم های رحمی مواجه می شوند. اما در برخی از موارد این عارضه با علائمی همراه است که مهم ترین آنها:

• یبوست
• خونریزی
• لکه بینی
• دردهای شکمی
• سنگین شدن نواحی رحمی
• تغییر در سیکل عادت ماهیانه
• بزرگ شدن شکم به طور غیرطبیعی
• احساس فشار در ناحیه مقعد و لگن
• ایجاد فشار در بخش های داخلی شکمی
• تکرر ادرار و احساس نیاز مداوم به تخلیه ادرار
• ایجاد لخته های خونی و خونریزی شدید در عادت ماهیانه

باید توجه داشته باشید که تمامی این علائم در افراد مختلف متفاوت می باشد. زیرا که محل شکل گیری فیبروم های رحمی و سایز آن ها با هم متفاوت است، لذا افراد با علائم مختلفی مواجه می شوند.

روش های تشخیصی فیبروم رحم

امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی روش های بسیاری برای تشخیص دقیق توده های فیبروم وجود دارد که عبارت است از:

متخصص زنان در معاینه لگن می تواند به وجود فیبروم پی ببرد اما استفاده از تکنیک های تصویربرداری برای به دست آوردن اطلاعات دقیق تر و برنامه ریزی درمان بسیار مهم است. به عنوان مثال، سونوگرافی از طریق واژن می تواند به ارزیابی اندازه فیبروم هایی که در حفره رحم گسترش یافته اند (فیبروم داخل حفره ای رحم) کمک کند.

تصویربرداری 3 بعدی نیز می تواند موقعیت آنها را دقیقاً مشخص کند. بر همین اساس انجام این سونوگرافی بسیار اهمیت دارد زیرا فیبروم های داخل حفره ای رحم اغلب می توانند باعث ناباروری شوند.

سایر روش های تصویربرداری بالقوه مفید شامل تصویربرداری رزونانس مغناطیسی MRI و سونوهیستروگرام (سونوگرافی با تزریق نمکی به داخل حفره رحم) است. علاوه بر این، پزشک ممكن است حفره رحم را با دستگاه نوری كوچک (هیستروسكوپ) كه از طریق دهانه رحم وارد شده است را معاینه كند.

آیا فیبروم رحم روی باروری تاثیر دارد؟

فیبروم رحم می‌تواند در برخی موارد بر باروری تأثیر بگذارد، اما همه فیبروم‌ها چنین تاثیری ندارند. به‌ طور کلی، فیبروم‌های زیرمخاطی (Submucosal) که داخل حفره رحم رشد می‌کنند بیشترین ارتباط را با مشکلات باروری دارند و ممکن است باعث کاهش شانس لقاح یا افزایش احتمال سقط جنین شوند.

فیبروم‌های داخل دیواره‌ای (Intramural) بزرگ هم گاهی می‌توانند با تغییر شکل رحم یا فشار بر بافت‌های اطراف، اثرات منفی روی بارداری داشته باشند. در مقابل، فیبروم‌های سطحی (Subserosal) بر باروری تاثیری ندارند. بنابراین، تشخیص نوع و محل فیبروم توسط متخصص زنان برای تصمیم‌گیری در مورد درمان و باروری اهمیت زیادی دارد.

آیا فیبروم رحم قابل درمان است؟

در صورت آنکه فیبروم ها هیچ گونه علائمی نداشته باشند، به طور معمول در ناباروری تاثیری نخواهد داشت و در چنین شرایطی نیازی به درمان نمی باشد. اما در صورت آنکه با علائم همراه باشند، انجام اقدمات درمانی لازم است.
جالب است بدانید که احتمال کوچک شدن توده های فیبروم در سنین یائسگی وجود دارد بر همین اساس فرد بایستی در فواصل زمانی معین توسط متخصص زنان تحت معاینه و بررسی های لازم قرار گیرد. زیرا وجود توده جدید یا بزرگ در سنین یائسگی نشان دهنده بدخیمی است و بایستی تحت چکاپ های دوره ای بررسی شود اما در صورتی که تغییر توده های فیبروم قبل از این دوره سنی غیر عادی نخواهد بود.

سوالات متداول فیبروم رحم

سخن پایانی

مهم ترین نکته ای که در آخر یادآور خواهیم شد این است که روند تشخیص و درمان در بیماران مبتلا به فیبروم رحم از حساسیت بالایی برخوردار است. از این رو نیاز است که افراد وسواس زیادی در خصوص انتخاب متخصصین داشته باشند. به میزانی که متخصصین از مهارت و تجربه زیادی برخوردار باشند احتمال این که میزان موفقیت روند درمان افزایش داشته باشد زیاد است. به همین دلیل نسبت به وضعیت جسمانی خود حساس عمل کنید و بهترین متخصص زنان را برای درمان انتخاب کنید.