روش های پیشگیری از بارداری را بیشتر بشناسید

راه های پیشگیری از بارداری بسیاری وجود دارد، از جمله کاشت کپسول ضد بارداری، انواع IUD ، جلوگیری از بارداری با روش تزریقی، قرص های ضد بارداری، حلقه مهبلی (حلقه واژنی، واژینال رینگ)، روش های دیگر جلوگیری مانند کاندوم و دیافراگم زن، عقیم سازی زن و مرد و روش های اورژانسی پیشگیری از بارداری بوده و روش های طبیعی مانند (برنامه ریزی و مشاوره خانواده) میباشد. راه های مختلفی برای پیشگیری از بارداری وجود دارد. فقط سوال مهم این است که کدام روش برای چه فردی مناسب است. برای آن که در این خصوص اطلاعات لازم را کسب نمایید به توضیحات دکتر سیده فاطمه سیدی متخصص زنان و زایمان در تهرانپارس توجه نمایید.
بسیاری از زوجین به دلیل ترس از بارداری، به طور مرتب از رابطه جنسی دوری می کنند. با این که بسیاری از روش های پیشگیری از بارداری وجود دارد تا به زوجین کمک نماید تا همه نیاز هایشان برآورده شود.

توضیحات خانم دکتر سیده فاطمه سیدی در رابطه با روش های پیشگیری از بارداری

انتخاب یک پیشگیری از بارداری مناسب

قبل از انتخاب هر یک از روش های جلوگیری از بارداری، مراجعه به یک متخصص زنان و زایمان و کسب اطلاعات دقیق و داشتن یک جلسه مشاوره صریح و بی پرده در مورد انواع این روش ها، با هر یک از زوجین الزامی است. همچنین باید در مورد چگونگی عملکرد هر روش از این روش ها، عوارض جانبی احتمالی، نحوه استفاده و به کاری گیری و البته هزینه های آن نیز کمی فکر کنید.

روشی که انتخاب می کنید به عوامل مختلفی از جمله سلامت عمومی، سبک زندگی و روابط شما، خطر احتمال ابتلا به عفونت قابل انتقال از راه جنسی (STI) و اهمیت باردار نشدن شما بستگی دارد.

برخی از روش ها بیشتر از سایر روش ها به تلاش نیاز دارند. باید با کمی تحقیق و بهترین گزینه را انتخاب کنید. مهم است که جوانب مثبت و منفی روش مورد نظر خود را بسنجید و به این فکر کنید که هر روش چگونه نیازهای فعلی و آینده شما را برآورده می کند. این می تواند به شما کمک کند تا درباره گزینه های خود با پزشک زنان خود صحبت کنید.

محافظت در برابر پیشگیری از بارداری در برابر بیماری های مقاربتی

علاوه بر جلوگیری از بارداری ناخواسته، انجام رابطه جنسی ایمن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. همه روش های پیشگیری از بارداری از بروز بیماری های مقاربتی محافظت نمی کنند. بهترین راه برای کاهش خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی، استفاده از کاندوم است. از کاندوم می توان برای رابطه دهانی، واژینال و مقعد برای جلوگیری از گسترش عفونت استفاده کرد.

پیشگیری از بارداری برگشت پذیر

LARC یا روش های پیشگیری از بارداری برگشت پذیر طولانی مدت، شامل کاشت های ضدبارداری (ایمپلنت هورمونی و قرار دادن IUD در داخل رحم) می باشد. IUD جزء موثرترین روش های برگشت پذیر می باشد و کمتر از هر روش دیگری نیاز به جایگزینی و مراجعه مداوم به پزشک را دارد.

اما روش های هورمونی کوتاه مدت شامل (حلقه واژینال و روش های تزریقی) می باشد که باید به صورت روزانه یا ماهانه از آنها استفاده شود. معمولا تزریقات هر سه ماه یک بار توسط پزشک زنان و زایمان انجام می شود.

کاشت های ضد بارداری

ایمپلنت هورمونی

ایمپلنت هورمونی یک روش پیشگیری از بارداری است که شامل یک میله پلاستیکی کوچک است که زیر پوست بالای بازو قرار می گیرد. پس از قرار گیری در محل به آرامی دوز کمی از هورمون پروژسترون را آزاد می کند( به میزانی که هر ماه تخمدان شما را آزاد می کند).  با قرار دادن ایمپلنت هورمونی، متوجه تغییر در قاعدگی خود خواهید شد و حتی در برخی موارد ممکن است قاعدگی به طور کلی متوقف شود. اثر بخشی ایمپلنت به مدت سه سال ادامه پیدا خواهد کرد. به راحتی برداشته می شود و در آینده مانع بارداری نمی شود. استفاده از آن در دوران بارداری خطری برای مادر نخواهد داشت.

مزایای ایمپلنت ضد بارداری

• بسیار موثر است
• سبب قطع رابطه جنسی نمی شود.
• یکی از بهترین گزینه های پیشگیری از بارداری است.
• برای طولانی مدت قابل استفاده بوده و برگشت پذیر است.

معایب ایمپلنت ضد بارداری

• تعویض و برداشتن ایمپلنت صرفا باید توسط متخصص زنان و زایمان انجام شود.
• در روز های اول بعد از ایمپلنت ممکن است خونریزی های نا منظم را تجربه کرد.
• از بیماری های عفونتی جنسی پیشگیری نمی کند.

 

دستگاه های داخل رحمی ضد بارداری (IUD)

IUD  مخفف واژه Intrauterine Device می باشد. IUD  یک وسیله کوچک به منظور پیشگیری از بارداری است که در رحم قرار می گیرد.

دستگاه داخل رحمی به شکل کوچک T است که از مواد هورمونی شامل پروژسترون به علاوه پلاستیک یا مس ساخته می شود و توسط یک جراح زنان و زایمان در رحم خانم قرار می گیرد. این روش طولانی مدت و برگشت پذیر برای پیشگیری از بارداری است که بسته به نوع آن می تواند سه تا 10 سال در داخل رحم بماند.

برخی IUD ها حاوی هورمون هایی هستند که به تدریج برای جلوگیری از بارداری آزاد می شوند. همچنین در صورتی که IUD توسط یک متخصص زنان و زایمان در طی پنج روز (120 ساعت) از داشتن رابطه جنسی محافظت نشده انجام شود ، می تواند یک روش پیشگیری از بارداری مؤثر باشد.

IUD هایی که حاوی مس هستند 99٪ مؤثر و آنهایی که حاوی هورمون هستند 99.8٪ مؤثر هستند ، بنابراین این روش می تواند بهترین راه برای پیشگیری از بارداری بشمار آید.

 IUD دو نوع دارد:

• IUD مسی و اسپرم کش(Cu-IUD) (آی یو دی غیرهورمونی) :  – 5 تا 10 سال از بارداری جلوگیری می کند.
• IUD آزاد کننده هورمون پروژسترون (آی یو دی هورمونی) : معمولا تا 5 سال از بارداری جلوگیری می کند.

نکاتی در مورد آی یو دی ها

• IUD های غیر هورمونی که پروژسترون آزاد نمی کنند اما در عوض به اسپرم آسیب می زند و مانع رسیدن اسپرم به تخمک و باروری آن می شود.
• IUD ها به راحتی توسط پزشک برداشته می شود و در آینده مانع بارداری نمی شود.
• استفاده از هر دو نوع IUD در دوران شیردهی مانعی ندارد.
• آی یو دی های غیر هورمونی ممکن است پریود را سنگین تر کند و آی یو دی هورمونی پریود شما را سبک تر کرده یا کاملاً آنها متوقف کند.
• آی یو دی های هورمونی تا سالیان سال می تواند به صورت موثر کار کنند اما آی یو دی های غیر هورمونی معمولا تا 10 سال از بارداری جلوگیری می کنند.
• آی یو دی های هورمونی برای افرادی که به عفونت های لگنی، مشکلات خونریزی رحمی و سرطان رحم مبتلا هستند گزینه مناسبی نمی باشد.

معایب IUD

به دلیل قرار دهی این دستگاه در داخل رحم، ممکن است تا 6 ماه خونریزی های نامنظم و یا لکه بینی داشته باشید.
برای برداشتن و یا قرار دادن این دستگاه نیاز به جراحی توسط متخصص زنان است.
این دستگاه از بیماری های عفونی جنسی جلوگیری نمی کند.
با این حال یکی از بهترین روش های پیشگیری از بارداری به شمار می رود.

پیشگیری از بارداری به روش تزریق

جلوگیری از بارداری با تزریق  (Depo-Provera) یک روش تزریق هورمونی است. این ماده حاوی هورمونی مانند پروژسترون است که هر 12 تا 14 هفته تجویز می شود. این روش، تخمک گذاری را متوقف کرده و باعث ضخیم شدن مایعات موجود در دهانه رحم شده که موجب از بین رفتن اسپرم می شود. پس از تزریق تغییراتی در قاعدگی به وجود خواهد آمد یا ممکن است به طور کلی متوقف شود.

روش پیشگیری از بارداری با تزریق به عنوان یک روش بسیار موثر در پیشگیری از بارداری می باشد. تزریق این هورمون در دوران شیردهی قابل استفاده است و سایر داروها تحت تأثیر آن قرار نمی گیرند.

مزایای تزریق داروی ضد بارداری

• بسیار موثر است
• سه ماه در بدن می ماند
• باعث عدم میل به رابطه جنسی و یا قطع آن نمی شود.
معایب تزریق داروی ضد بارداری
• دوره های قاعدگی را نامنظم می کند.
• به طور مرتب باید تزریق شود.
• از بروز بیماری های عفونی جنسی پیشگیری نمی کند.

قرص های ضد بارداری و حلقه مهبلی (حلقه واژنی، واژینال رینگ)

حلقه واژنی

حلقه واژن عملکردی مشابه قرص ترکیبی دارد. حلقه در داخل واژن قرار می گیرد و به مدت سه هفته در جای خود می ماند و هورمون هایی را که از واژن ترشح می شوند را به آرامی در خون آزاد می کند. پس یک دوره سه هفته ای، حلقه خارج شده و یک هفته بعد یک حلقه جدید قرار داده می شود. قرار دادن آن به راحتی قرار دادن تامپون می باشد.

 

قرص های تركيبی پيشگيری از بارداری

قرص های ضدبارداری ترکیبی به صورت یک قرص به طور روزانه مصرف می شود. انواع مختلفی از قرص های ترکیبی با دوزها و هورمون های مختلف وجود دارد. قرص های تركيبی پيشگيری از بارداری حاوی ترکیبی از هورمون های استروژن و پروژسترون است. آنها تخمک گذاری را متوقف کرده و مایعات موجود در دهانه رحم را ضخیم تر می کنند و از این طریق اسپرم را از بین می برند. آنها با تجویز نسخه پزشکی به عنوان قرص (پیشگیری از بارداری خوراکی) یا حلقه واژن (NuvaRing) در دسترس هستند.

این روش ها اگر به صورت صحیح مورد استفاده قرار گیرند، بسیار موثر هستند، یعنی حدود (99.5 درصد). اما اگر مصرف قرص ها را فراموش کنید و یا حلقه جدید را به موقع نگذارید ، فقط 93 درصد می تواند موثر باشد.

این روش ها به طور کلی برای افرادی که در معرض خطر بیماری های قلبی هستند و افرادی که بیش از 35 سال سیگار می کشند، توصیه نمی شود.

راه های مختلفی برای پیشگیری از بارداری وجود دارد. فقط سوال مهم این است که کدام روش برای چه فردی مناسب است.

روش های غیرهورمونی جلوگیری از بارداری

به طور کلی روش های جلوگیری از بارداری مانع از ورود اسپرم به رحم می شود. این گزینه ها عبارتند از:

• کاندوم مردانه
• کاندوم زنانه
• دیافراگم

این روش ها در واقع خطر ابتلا به بیماری های مقاربتی را کاهش می دهند. کاندوم در صورت استفاده صحیح و درست در هر بار رابطه جنسی، می تواند در جلوگیری از بارداری بسیار موثر باشد.

کاندوم مردانه

کاندوم مردانه پوششی از جنس لاتکس (یا غیر لاتکس) است که روی آلت تناسلی گذاشته می شود و از ورود اسپرم به داخل واژن جلوگیری می کند. در صورت استفاده صحیح از این روش 98 درصد موثر است. کاندوم های مردانه به اندازه سایر روش ها گران نیستند و از داروخانه ها بدون نسخه پزشک قابل تهیه می باشند.

 

کاندوم زنانه

کاندوم زنانه به صورت یک کیسه غیر لاتکس و از جنس پلی اورتان ( polyurethane) و دارای حلقه ای انعطاف پذیر در هر انتهای آن است که درون واژن قرار می گیرد و مانع از ورود اسپرم به داخل رحم می شود. از کاندوم زنانه می توان چندین ساعت قبل از برقراری رابطه جنسی استفاده کرد. کاندوم های زنانه از کاندوم های لاتکس مردانه محکم تر است. استفاده از این روش به کمی تمرین نیاز دارد. اگر از کاندوم زنانه در هر بار رابطه جنسی به روش صحیح استفاده شود ، 95 درصد موثر است.

 

دیافراگم ضدبارداری

دیافراگم ضدبارداری جزء یکی از روش های جلوگیری از بارداری می باشد که از ورود اسپرم به داخل رحم جلوگیری می کند. دیافراگم های ضدبارداری از جنس سیلیکون نرم است در واژن جای می گیرد و دهانه رحم را می پوشاند و مانع از عبور اسپرم می شود. دیافراگم پس از برقراری رابطه جنسی باید حداقل شش ساعت در محل خود بماند. در صورت استفاده صحیح از این روش 86 درصد موثر خواهد بود.

روش های دائمی پیشگیری از بارداری

عمل جراحی عقیم سازی

عقیم سازی یک روش دائمی پیشگیری از بارداری است که شامل انجام یک عمل جراحی است. عقیم سازی یک روش پیشگیری از بارداری بسیار موثر است. زیرا با انجام این عمل اسپرم دیگر به تخمک دسترسی پیدا نخواهد کرد.

عقیم سازی زنان (بستن لوله ها)

جراحی بستن لوله ها، شامل یک عمل جراحی ساده است که بر روی هر یک از لوله رحمی، تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.

عقیم سازی مردان (وازکتومی)

وازکتومی شامل بریدن لوله هایی است که اسپرم را حمل می کنند تا ورود اسپرم از بیضه ها به آلت تناسلی جلوگیری کند. این جراحی می تواند تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام شود.

 

روش های طبیعی پیشگیری از بارداری

روش های مختلفی برای پیشگیری طبیعی از بارداری وجود دارد که این روش ها به دو عامل مهم دمای بدن و میزان ترشحات واژن بستگی دارد. این موارد براساس این است که شما علائم بدنی خود را به صورت روزانه کنترل کنید (بیش از یک بار در روز) ، این دو عامل برای تعیین زمان باروری بالقوه در دوره قاعدگی مهم است.

تمرین روش های طبیعی پیشگیری از بارداری مستلزم آن است که در هنگام بارداری از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید. بسته به چرخه قاعدگی ، ممکن است لازم باشد که تا 16 روز از انجام رابطه جنسی خودداری کنید.

روش های پیشگیری از باروری در برخی شرایط توصیه نمی شود – به عنوان مثال اگر:

• تب، عفونت واژن یا سندروم تخمدان پلی کیستیک داشته باشید.
• به طور منظم به مناطق مختلف سفر کنید.
• تحت استرس باشید.

*البته باید توجه داشته باشید تأثیر پروش پیشگیری از بارداری طبیعی، بسته به اینکه از کدام روش یا ترکیبی از روش ها استفاده شده باشد، متفاوت است.

 

روش های اورژانسی پیشگیری از بارداری

پیشگیری از بارداری اورژانسی انواع مختلفی دارد که می توانید بعد از انجام آن، یک رابطه جنسی بدون محافظت داشته باشید.

قرار دادن IUD

آی یو دی یکی از روش های پیشگیری از بارداری اورژانسی است. این روش می تواند در طی پنج روز از مقاربت محافظت نشده یا اگر تاریخ تخمک گذاری تخمین زده شود، تا پنج روز پس از تخمک گذاری، مورد استفاده قرار می گیرد.

قرص ضد بارداری اورژانسی

قرص های پیشگیری از بارداری اورژانسی باید در زمان مناسب پس از رابطه جنسی بدون محافظت برای داشتن حداکثر اثربخشی مصرف شوند. اما این قرص ها به صورت 100 درصد در جلوگیری از بارداری موثر نمی باشند. دو نوع قرص پیشگیری از بارداری اضطراری وجود دارد که هر در داروخانه ها بدون نسخه پزشک در دسترس هستند:

• قرص اورژانسی ulipristal (UPA-EC)  تا پنج روز (120 ساعت) پس از رابطه جنسی محافظت نشده مصرف می شوند.
• قرص اورژانسی لوونورژسترل (LNG-EC) تا چهار روز (96 ساعت) بعد از رابطه جنسی محافظت نشده مصرف می شوند.

*نکته مهم: برای هیچ یک از این قرص های پیشگیری از بارداری اورژانسی نسخه ای مورد نیاز نیست. اما توصیه می شود که از قرص های جلوگیری از بارداری اورژانسی به عنوان روش معمول پیشگیری از بارداری استفاده نکنید. برای انتخاب بهترین روش جلوگیری از بارداری می توانید با پزشک زنان و زایمان خود مشاوره داشته باشید و از او درخواست راهنمایی کنید.

سخن آخر 

روش های پیشگیری از بارداری می توان به دو روش کلی برگشت پذیر و برگشت ناپذیر تقسیم بندی کرد: روش های برگشت پذیر شامل روش هایی هستند مانند ocp و قرص ها و استفاده از انواع کاندوم های مردانه و زنانه، انواع کاپ ها، دیافراگم ها و روش های دیگر مانند استفاده از انواع پروژسترون ها که می تواند به صورت تزریقی به صورت سه ماهه و یک ماهه و یا استفاده از پچ های پوستی یا چسب ها. اما روش هایی که به صورت برگشت ناپذیر موجب جلوگیری از بارداری می شوند شامل لوله بندی در خانم ها و وازکتومی در آقایان انجام می شود. یکی دیگر از روش های برگشت پذیر IUD می باشد که می توان از آن استفاده کرد.

نکته مهمی که باید بدانید این است که هر روشی یک سری معایب و یک سری مزایایی دارد که برای هر جمعیتی با هر خصوصیتی یکی از این روش ها توصیه می شود.