همه چیز درباره سرطان دهانه رحم

دهانه رحم در قسمت پایین رحم قرار داشته و درواقع رحم را به واژن متصل می کند. سرطان دهانه رحم یا سرطان سرویکس یکی از انواع شایع سرطان در میان زنان است؛ البته این نوع سرطان با روش های غربالگری، واکسیناسیون و مصرف دارو به خوبی قابل پیشگیری است و در سال های اخیر از طریق این روش ها میزان مرگ و میر این نوع بیماری تا 50درصد کاهش پیدا کرده است. منشا سرطان سرویکس نیز همانند بسیاری از بیماری های دستگاه تناسلی زنان از ویروسی به نام ویروس پاپیلوما ناشی می شود.

آشنایی با ساختار رحم

همانطور که می‌دانید رحم برای بانوان یکی از اندام های اصلی در دوران بارداری بشمار رفته و از نظر ظاهری شبیه به یک گلابی واروونه می‌باشد. رحم مهمترین بخش دستگاه تناسلی بانوان بوده که در دو طرف تخمدان ها هستند. تخمدان ها توسط لولههای فالوپ به رحم نیز متصل می‌گردند. آندومتر، لایه داخلی رحم و میومتر، بافت ماهیچه‌ای رحم است. دهانه رحم همان ورودی واژن قرار داشته که اغلب به دلیل آلوده شدن به ویروس پاپیلومای انسانی، سرطان دهانه رحم ایجاد می‌شود.

سرطان دهانه رحم چیست؟

همانند سایر انواع سرطان، تومورهای سرطانی بر اثر رشد بیش از حد و نامتعادل سلول ها در بخشی از بدن به وجود می آید. در دهانه رحم نیز سلول ها به صورت طبیعی در حال رشد و تقسیم سلولی هستند ولی اگر این رشد به صورت غیر طبیعی ادامه پیدا کند و سلول های قبلی که باید از بین می رفتند همچنان باقی بمانند باعث به وجود آمدن یک توده یا تومور سرطانی می شود. در ابتدا سلول های سرطانی در سطح دهانه رحم ایجاد می شوند ولی با پیشرفت این بیماری کم کم بافت های عمیق تر را نیز درگیر می کند.

انواع سرطان دهانه رحم

برای اینکه درمان درست در جهت بهبود سرطان دهانه رحم پیش گرفته شود، باید ابتدا نوع آن تشخیص داده شود. در ادامه به انواع سرطان دهانه رحم اشاره خواهیم داشت:

کارسینوم سلول های سنگفرشی

Squamous cell carcinoma، سلول هایی نازک و مسطح هستند که قسمت خارجی دهانه رحم را می‌پوشانند. این سلول های سنگفرشی به داخل واژن منتهی می‌شوند. اغلب سرطان های این ناحیه از نوع کارسینوم سنگفرشی می‌باشند.

آدنوکارسینوما

Adenocarcinoma از سلول های غده مخاطی غدد درون رحم منشا می‌گیرد.

ناگفته نماند که گاهی در بروز سرطان دهانه رحم، هر دو نوع سلول نقش بزرگی داشته که به این حالت کارسینوم آدنوسکواموز یا کارسینومای مخلوط گفته می‌شود.

علل سرطان دهانه رحم

از جمله عواملی که می تواند خطر ابتلا به سرطان دهانه را افزایش بدهد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• استعمال دخانیات
• چاقی بیش از اندازه
• عوامل ارثی و ژنتیکی
• سیستم ایمنی ضعیف بدن
• نفوذ ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)
• تعداد زیاد زایمان (بیشتر از 4 زایمان)
• بارداری در سنین بسیار پایین (کمتر از 18 سال)
• برقراری رابطه جنسی محافظت نشده و غیر بهداشتی

البته همان طور که ذکر شد این عوامل می تواند خطر ابتلا را بیشتر کند و نمی توان هر یک از این عوامل را به تنها علت اصلی سرطان سرویکس دانست.

علائم سرطان دهانه رحم

اگر شما نشانه هایی که در ادامه ذکر می شود را مشاهده نمودید لازم است که حتما برای معاینه و تشخیص دقیق به بهترین متخصص زنان مراجعه نمایید:

• درد و خونریزی در حین رابطه جنسی
• خونریزی های واژینال
• ترشحات غیر طبیعی واژن (معمولا ترشحاتی روشن و بی بو از واژن خارج می شود ولی اگر این ترشحات بدبو و تیره باشند نیاز به بررسی بیشتر دارد)
• بی اختیاری ادرار
• قاعدگی سخت و شدید

آیا می‌توان از سرطان دهانه رحم پیشگیری کرد؟

برای اینکه از سرطان دهانه رحم جلوگیری کنید، می‌توانید این روش ها را انجام دهید اما نمی‌توان ذکر کرد که به طور قطع از بروز این بیماری جلوگیری می‌کنند.

واکسیناسیون: دو نوع واکسن با نام های سرواریکس و گارداسیل جهت پیشگیری از ابتلا به ویروس HPV (منشا بسیاری از بیماری های مقاربتی) وجود دارند که لازم است پیش از شروع به برقراری روابط جنسی تزریق شوند. البته دوز لازم برای تزریق واکسن اچ پی وی را پزشک متخصص تجویز می کند.

روابط جنسی محافظت شده: یکی از مهمترین عواملی که به مرور زمان باعث بروز بیماری های ناحیه تناسلی و سرطان دهانه رحم می‌شود، برقراری روابط جنسی متعدد است. به همین دلیل توصیه می‌شود روابط جنسی را محدود کرده و خطر به وجود آمدن این نوع سرطان را کاهش دهید. افرادی که به صورت متعدد و با افرادی مختلفی روابط جنسی برقرار می کنند بیشتر در معرض ابتلا به ویروس HPV و سرطان دهانه رحم هستند. همچنین باید در هنگام برقراری روابط جنسی از روش های حفاظتی مانند کاندوم استفاده کرد.

ترک سیگار و استعلام دخانیات: مصرف دخانیات می تواند به سلول های دهانه رحم آسیب وارد کرده و به مرور سبب تخریب آن ها شده و در نتیجه خطر ابتلا به سرطان سرویکس را افزایش دهد. دخانیات و مشروبات الکلی مصرف نکنید و اگر در حال مصرف هر یک هستید، آن ها را کنار بگذارید.

پاپ اسمیر: خانم ها باید بدانند که تست پاپ اسمیر یکی از مهمترین معایناتی محسوب می‌شود که باید به طور مرتب انجام گردد.

تشخیص سرطان سرویکس

جهت تشخیص ابتلا به سرطان دهانه رحم لازم است که به صورت مرتب معاینات لازم توسط متخصص زنان انجام شود؛ همچنین انجام تست پاپ اسمیر بسیار روش موثری در تشخیص سرطان دهانه رحم است. تست پاپ اسمیر در حالتی که به هماره تشخیص ویروس HPV باشد، یکی از مهمترین روش های تشخیص سرطان دهانه رحم در مراحل اولیه است.

از چه سنی لازم است تست پاپ اسمیر داده شود؟

طبق توصیه متخصصان، از سن 21 سالگی به بعد که فرد از نظر جنسی فعال است لازم است هر سال تست پاپ اسمیر داده شود ولی اگر طی 3 سال متوالی نتیجه پاپ تست خوب بود می تواند هر 3 سال یک بار این آزمایش را انجام بدهد. از سویی دیگر، اگر نتیجه آزمایش HPV مثبت لازم است دوباره بعد از 6 ماه این پاپ تست تکرار شود.

روش های درمانی سرطان دهانه رحم

تقریبا تمامی خانم ها در همان ابتدا می‌خواهند بدانند که آیا این بیماری تکنیک درمانی هم دارد یا خیر؟ همانطور که واضح است پیشرفت های بسیاری در زمینه درمان های سرطان داشتیم که تا حد قابل توجهی این بیماری را کاهش داده اند و آمار افرادی که از این بیماری رهایی پیدا کرده اند مرتب رو به افزایش است. یکی از مهمترین و موثرترین روش های درمانی سرطان دهانه رحم، جراحی هیسترکتومی و برداشتن لوله های فالوپ است. پرتو درمانی و شیمی درمانی نیز از راهکار های کاهش علائم این بیماری ناخوشایند بوده که می‌تواند در کنار تکنیک های دیگر درمانی هم مورد استفاده قرار گیرئد. البته این روش درمانی هیسترکتومی برای خانم های جوانی که پس از درمان قصد بارداری دارند نیز مناسب نیست.

جراحی سرطان دهانه رحم : در مرحله ابتدایی درمان با جراحی از روش هیسترکتومی استفاده می‌کنند. با استفاده از این جراحی، علاوه بر حذف رحم، تخمدان و لوله های فالوپ را نیز از بدن برمی‌دارند. در اکثر مواقع لازم است که جراح زنان از گره های لنفاوی ناحیه شکم نمونه برداری انجام دهد تا مطمعن شود که سرطان به سایر اندام های کناری منتقل نشده است.  در جراحی لاپاراسکوپی نیز برش های بسیار کوچکی برای ورود ابزار به بدن ایجاد می‌کنند که کمک بزرگی به بررسی و مشاهده درون رحم می‌کند. بهتر است افرادی که از این روش های جراحی استفاده می‌کنند، مدتی بعد از عمل سعی در پیاده روی آهسته در محیط بیمارستان داشته باشند زیرا این امر باعث شده تا گردش خون در بدن افزایش یابد و هیچگونه لخته ای بعد از جراحی برای فرد ایجاد نشود.

چه زمانی باید به دکتر زنان مراجعه کرد؟

بساری از خانم ها در طول زندگی، با مسائلی چون بی نظمی های قاعدگی یا خونریزی غیرطبیعی واژینال یا موارد غیرطبیعی دوران پریودی مواجه می‌شوند که هر یک از این موارد به تنهایی بسیار مهم بوده و اغلب توسط خانم ها نادیده گرفته می‌شود. اگر بانوان در زمان وجود این مشکلات ، پیگیری های لازم را انجام می‌دادند ممکن بود به سرطان دهانه رحم دچار نمی‌شدند یا حداقل به موقع متوجه بیماری های تنسالی خود می‌شدند. توصیه می‌شود در صورتی که هر گونه از علائم نامبرده در مقاله را مشاهده کردید، حتما بدون اتلاف وقت در جهت پیگیری و معاینات لازم به بهترین متخصص زنان مراجعهه کنید. اگر در آن زمان، دکتر زنان در دسترس خود نداشتید می‌توانید از مشاوره آنلاین دکتر فاطمه سیدی بهره ببرید.

جمع بندی

سرطان دهانه رحم هم همانند بسیاری از انواع سرطان به شدت به سبک زندگی افراد وابسته است؛ بنابراین اگر موارد ژنتیکی را در نظر نگیریم در بدیهی ترین حالت لازم است که شما سبک زندگی سالمی داشته باشید به عنوان مثال باید مصرف دخانیات را ترک کنید و در کنار همه مسائل مراقبتی، در برقراری رابطه جنسی اقدامات بهداشتی لازم را انجام دهید و بسیار محافظه کار باشید. این موارد نه تنها در پیشگیری از سرطان دهانه رحم بلکه برای هر بیماری دیگری بسیار مهم هستند. همچنین شما به عنوان یک خانم لازم است که به انجام مرتب تست پاپ اسمیر مقید باشید تا هر بیماری در ناحیه تناسلی در سریعتر زمان ممکن تشخیص داده شود.