سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)؛ علائم، علت بروز و نکات مهم

سندروم تخمدان پلی کیستیک که با نام تنبلی تخمدان نیز شناخته می‌شود، یک اختلال هورمونی در بدن زنان است که عملکرد سیستم هورمونی و تولید مثل در زنان را دچار مشکلات اساسی می‌کند. در این عارضه، هورمون مردانه آندروژن بر سایر هورمون های زنانه غالب می‌شود. از رایج ترین نشانه های تخمدان پلی کیستیک می توان به بی نظمی قاعدگی در زنان و دختران اشاره کرد. در این بیماری تخمدان ها مستعد هستند که فولیکول هایی را آزاد کنند؛ ولی این فولیکول ها عدم تخمک گذاری و یا تخمک گذاری ناقص را در پی دارند. برای آشنایی بیشتر با سندروم تخمدان پلی کیستیک، نشانه ها و علت آن تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) وضعیتی است که در آن تخمدان‌ها مقدار غیر طبیعی آندروژن‌ها، هورمون‌های جنسی مردانه را تولید می‌کنند که معمولاً در زنان به مقدار کم وجود دارد. نام سندرم تخمدان پلی کیستیک، کیست‌های کوچک متعدد (کیسه‌های پر از مایع) را توصیف می‌کند که در تخمدان‌ها تشکیل می‌شوند. با این حال، برخی از زنان مبتلا به این اختلال کیست ندارند، در حالی که برخی از زنان بدون این اختلال دچار کیست می شوند. در برخی موارد، یک زن به اندازه کافی هورمون های مورد نیاز برای تخمک گذاری را تولید نمی‌کند. وقتی تخمک گذاری اتفاق نمی‌افتد، تخمدان ها می‌توانند کیست های کوچک زیادی ایجاد کنند. این کیست ها هورمون هایی به نام آندروژن می سازند. زنان مبتلا به PCOS اغلب سطوح بالایی از آندروژن دارند. این می تواند مشکلات بیشتری را در چرخه قاعدگی زنان ایجاد کند. همچنین، می‌تواند بسیاری از علائم PCOS را ایجاد کند اما با این حال درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک امکان پذیر است.

بیشتر بخوانید: بهترین دکتر زنان برای درمان کیست تخمدان

علت ایجاد سندرم تخمدان پلی کیستیک چیست؟

علت دقیق PCOS مشخص نیست. بسیاری از زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک مقاومت به انسولین دارند. این بدان معناست که بدن نمی‌تواند به خوبی از انسولین استفاده کند. سطح انسولین در بدن انباشته می شود و ممکن است باعث افزایش سطح آندروژن شود. چاقی همچنین می تواند سطح انسولین را افزایش دهد و علائم PCOS را بدتر کند. شواهدی وجود دارد که در بروز سندرم تخمدان پلی کیستیک ژنتیک نقش دارد. چندین عامل دیگر، از جمله چاقی، نیز در ایجاد PCOS نقش دارند که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:

◀ سطوح بالای هورمون های مردانه به نام آندروژن

سطح بالای آندروژن مانع از ترشح تخمک توسط تخمدان ها می شود که باعث چرخه های قاعدگی نامنظم می شود. تخمک گذاری نامنظم همچنین می‌تواند باعث ایجاد کیسه های کوچک پر از مایع در تخمدان شما شود. آندروژن بالا باعث آکنه و رشد موهای زائد در زنان و افراد AFAB می‌شود.

◀ مقاومت به انسولین

افزایش سطح انسولین باعث می‌شود که تخمدان ها هورمون های مردانه (آندروژن ها) بسازند و آزاد کنند. افزایش هورمون های مردانه تخمک گذاری را سرکوب می کند و به سایر علائم PCOS منجر می‌شود. انسولین به بدن شما کمک می کند تا گلوکز (قند) را پردازش کرده و از آن برای انرژی استفاده کند. مقاومت به انسولین به این معنی است که بدن شما انسولین را به درستی پردازش نمی کند و منجر به افزایش سطح گلوکز در خون می شود. همه افراد مبتلا به مقاومت به انسولین دارای گلوکز یا دیابت بالا نیستند، اما مقاومت به انسولین می تواند منجر به دیابت شود. اضافه وزن یا چاقی نیز می تواندباعث مقاومت به انسولین شود.

◀ التهاب با درجه پایین

افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است التهاب مزمن با درجه پایین دارند. پزشک می‌تواند آزمایش‌های خونی را انجام دهد که سطح پروتئین واکنش‌گر C (CRP) و گلبول‌های سفید خون را اندازه‌گیری می‌کند و این موضوع می‌تواند سطح التهاب را در بدن شما نشان دهد.

◀ داروهای ضد بارداری

بسیاری از زنانی که به طور ناگهانی مصرف قرص های ضد بارداری خوراکی را قطع می کنند، مستعد ابتلا به PCOS بعد از قرص هستند. برخی از علائم رایج سندروم تخمدان پلی کیستیک پس از قرص شامل رشد بیش از حد مو، پریودهای نامنظم و آکنه است. داروهای ضد بارداری خوراکی نقش مهمی در تعیین اینکه آیا شما PCOS بعد از قرص دارید یا خیر، به دلیل داشتن پروژسترون مصنوعی، دارند.

◀ PCOS آدرنال

زنانی که از سندروم تخمدان پلی کیستیک آدرنال رنج می برند سطوح بالاتری از استرس را خواهند داشت. PCOS آدرنال نیز نوعی سندروم تخمدان پلی کیستیک بدون مقاومت به انسولین است و همچنین به دلیل التهاب یا استفاده از داروهای ضد بارداری هورمونی ایجاد نمی شود. نیروی محرکه PCOS آدرنال نحوه واکنش بدن ما به استرس است.

بیشتر بخوانید: سندروم تخمدان پلی کیستیک دختران نوجوان

علائم وجود سندرم تخمدان پلی کیستیک

علائم و نشانه های بارزی وجود دارند که نشان می دهد یک خانم مبتلا به تخمدان های پلی کیستیک است. این علائم شامل موارد زیر می باشد.

به طور معمول تخمدان کیستیک پس از اولین دوره پریودی نمود پیدا می کند و معمولا این عارضه با افزایش وزن رخ می دهد.	از دیگر نشانه های مشهود این اختلال، قاعدگی ها و پریودی های نامنظم است. قاعدگی نامنظم زمانی رخ می دهد که فاصله میان دو قاعدگی بیش از سی و پنج روز باشد.
همانطور که گفته شد هورمون های مردانه بارز آشکار می‌شوند و سبب ایجاد صفات ثانویه در خانم ها می شود. برای مثال موهای قسمت های مختلف بدن مانند صورت، شکم و اندام های تناسلی بسیار ضخیم می شوند.	اضافه وزن، آکنه های پوستی، افزایش فشار خون و سایر موارد دیگر، می‌تواند از نشانه های وجود سندروم تخمدان های پلی کیستیک باشد.

تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک

برای تشخیص سندروم تخمدان پلی کیستیک پزشک در مورد سابقه پزشکی و علائم شما می پرسد. شما همچنین یک معاینه فیزیکی خواهید داشت که احتمالاً شامل معاینه لگن نیز می‌شود. این معاینه سلامت اندام های تناسلی شما را چه در داخل و چه در خارج از بدن شما بررسی می کند. برخی از علائم سندروم تخمدان پلی کیستیک ناشی از سایر مشکلات سلامتی است. به همین دلیل، ممکن است آزمایش هایی مانند سونوگرافی. این آزمایش از امواج صوتی و رایانه برای ایجاد تصاویری از رگ‌های خونی، بافت‌ها و اندام‌ها استفاده شود. این آزمایش برای بررسی اندازه تخمدان ها و دیدن کیست در آنها استفاده می شود و همچنین می تواند ضخامت پوشش داخلی رحم (آندومتر) را بررسی کند. علاوه بر این، پزشک شما ممکن است سطح گلوکز خون شما را نیز بررسی کند.

چگونه با سندرم تخمدان پلی کیستیک کنار بیایم؟

یکی از بهترین راه ها برای مقابله با سندرم تخمدان پلی کیستیک، حفظ وزن بدن، خوردن غذاهای مغذی و ورزش منظم است. این تغییرات در سبک زندگی شما می تواند بر سطح هورمون ها تأثیر بگذارد و به نوبه خود چرخه قاعدگی شما را تنظیم کرده و علائم شما را کاهش دهد. اگر رشد موهای زائد یا آکنه به اعتماد به نفس شما آسیب می رساند، درمان های زیبایی یا همکاری با متخصص پوست ممکن است مفید باشد. در نهایت، اگر می‌خواهید باردار شوید ولی PCOS دارید، بدانید که تنها نیستید. تقریباً از هر 10 نفر 1 نفر PCOS دارند. پزشک به شما در صورت تمایل به بارداری کمک خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: لاپاراسکوپی کیست تخمدان

نکات مهم درباره سندروم تخمدان پلی کیستیک

در خصوص سندروم تخمدان پلی کیستیک نکاتی وجود دارند که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می‌کنیم:

✅ زنان مبتلا به PCOS ممکن است تخمک گذاری نداشته باشند، سطح آندروژن بالایی داشته باشند و کیست های کوچک زیادی روی تخمدان ها داشته باشند.

✅ همه زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است روی تخمدان خود کیست نداشته باشند.

✅ PCOS می تواند باعث قاعدگی های نامنظم یا از دست رفته، رشد موهای زائد، آکنه، ناباروری و افزایش وزن شود.

✅ زنان مبتلا به PCOS ممکن است در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع 2، فشار خون بالا، مشکلات قلبی و سرطان آندومتر باشند.

✅ سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) از هر 10 زن در سنین باروری 1 نفر را تحت تاثیر قرار می دهد.

نتیجه‌گیری

سندروم تخمدان پلی کیستیک یا PCOS یکی از اختلالات شایع ناباروری در زنان است. کسب آگاهی های لازم از این بیماری و درمان های پیشگیرانه برای خانم ها بسیار مهم است. رژیم غذایی سالم، ورزش و مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی جزء درمان های پیشگیرانه رایج و موثری هستند. علت اصلی این عارضه هنوز به طور دقیق مشخص نیست، اما با تشخیص زودهنگام بیماری و کاهش وزن می توان از بروز عوارض بلند مدت آن جلوگیری کرد.

سوالات متداول سندروم تخمدان پلی کیستیک